My Snazzy List of Links

Een blik op Princes Street, Edinburgh

Klik op vervolgpagina op 'livecam' en u wordt een blik gegund op Princes Street in Edinburgh. De shot wordt elke drie minuten ververst.

Er zijn van die plekken op deze aardkloot waar je steeds naar terug wilt. Ze zijn speciaal voor je, waardevol. Misschien wel omdat ze zo idyllisch zijn gelegen. Misschien zijn er andere redenen. Zo'n plek is - of was, daarover later meer - de jeugdherberg Loch Ossian in de Schotse Hooglanden.

Jeugdherberg Loch Ossian, te vinden in de Moors of Rannoch, komt er in de gids van de jeugdherbergcentrale bekaaid af. Grade 3, meer is het onderkomen niet waard. Technisch klopt de aanduiding 'simple': de voorzieningen zijn zeer beperkt; geen winkel, geen weg, geen douche en er wordt niet voor je gekookt. Kortom, veel van wat bij jeugdherbergen als vanzelfsprekend wordt beschouwd, ontbreekt hier. En toch is jeugdherberg Loch Ossian om andere redenen een vijf sterren overnachtings plaats.

Je moet er wat voor over hebben om er te komen. Er is geen weg, dus een bus- of autorit erheen kun je vergeten. Wie er geen urenlange wandeltocht met voedsel en andere zaken voor over heeft, kan met de trein (route Glasgow- Fort William) tot Corrour komen. Vandaar is het dan nog een klein half uur wandelen. Zoals gemeld moet je eten meenemen, want zoiets als een winkel is er niet in de buurt. Op het station kun je een blikje cola en wat aanverwante zaken aanschaffen, maar voor een verblijf van enkele dagen in de jeugdherberg kun je het beste voor aanvang van de reis je inkopen in een supermarkt doen.
Maak je in die supermarkt overigens niet druk over de keuze van shampoo, want een douche ontbreekt er. In een ruimte die wat doet denken aan het boenhok van een boerderij kun je je wassen met koud water in een afwasteiltje. Als de emmer om dat teiltje te vullen leeg is, lope men naar het meer om die te vullen. Voor wie dat echt te basic vindt: er wordt niet moeilijk over gedaan als de ketel met heet water van het kolenfornuis even wordt meegenomen.
Kolenfornuis? Jawel. En die heeft twee functies: die van kachel en die van kookap paraat. Als het druk wordt zijn er nog enkele fornuisjes op flessengas. Op het fornuis staan altijd twee forse ketels met heet water, dat vooral bedoeld is voor het zetten van thee en de afwas (want ook een boiler of geiser ontbreekt hier). Zelden drink ik met zoveel plezier thee als hier. Zachter water bestaat er nauwelijks. Onderzoek heeft aangetoond dat het water uit Loch Ossian zeer schoon is. Zuiveren met pilletjes of druppeltjes is derhalve niet nodig. Enkele Amerikanen dachten daar enkele jaren geleden anders over. Maar ja, daar zijn het Amerikanen voor. Ze dronken gulzig uit de kraan tot ze doorkregen dat het water zó uit het meer kwam. De rest van hun verblijf dronken ze alleen water dat eerst gekookt was.

Wie in de jeugdherberg komt kan niet om beheerder Tom Rigg heen. Kon er niet omheen, moet hier eigenlijk staan, want hij is eind september 1995 met pensi oen gegaan. De man is goud waard. Niet alleen incasseert hij het overnachtigssgeld, hij is ook de vraagbaak voor menige bezoeker. Geen wonder, want dit onderkomen van de Scottish Youth Hostels is al 23 jaar zijn werk- en woonadres. Hij kent het gebied op zijn duimpje en kan je direct vertellen welke van de tijdens een wandeling geplukte paddestoelen wel en vooral niet eetbaar zijn. Tom Rigg heeft de jeugdher berg twee bijzondere attracties bezorgd. De eerste is een inspannende. Rigg was zelf een niet onverdienstelijk hardloper en hij heeft de Run Around Loch Ossian In Under One Hour Club opgericht. Iedereen die binnen het uur de (hardloop)tocht volbrengt, mag zijn naam bijschrijven op de lijst die aan de muur in de gemeenschapsruimte hangt. Er prijken al ruim vijfhonderd namen op, waaronder die van enkele Nederlanders. Overigens gaat Tom Rigg er prat op dat hij ondanks zijn leeftijd de tocht nog steeds binnen het uur volbrengt, al wordt het wel steeds krapper.

De foto- en videocamara's komen pas echt voor de dag als in de loop van de dag bijvoorbeeld een red deer de jeugdherberg binnenwandelt. Nee, er is hier geen sprake van een schrijffout. Het kan voorkomen dat, voorzichtig manoeuvrerend met zijn gewei, het dier, Windswept genaamd, door de smalle deuropening naar binnen komt en dan van Tom wat winterwortelen en aardappelen krijgt. Vaste bezoekers nemen zelf soms wat fruit mee. Volgens de statistieken had Windswept gezien zijn leeftijd al dood moeten zijn, maar het bijvoeren door Tom Rigg heeft er vast en zeker toe bijgedragen dat het dier nog leeft. Dat kan niet worden gezegd van zijn maat The Chief (die altijd buiten bleef en niet voelde voor de aangeboden versnaperingen). Hij is wel dood. Onzeker was of Windswept met een nieuwe maat naar elders zou vertrekken of de nieuwe vriend naar Loch Ossian zou meevoeren. Dat laatste geschiedde. Sterker nog, Windswept wordt vergezeld door twee andere deer, die door Rigg zijn vernoemd naar de whiskymerken Fettercairn en Oban.
Dit soort zaken, maar bovenal het natuurschoon maken deze jeugdherberg en voor het gebied tot een zeer geliefde verblijfplaats. Er is zelfs een meisje uit Nieuw-Zeeland geweest, die een reis door Europa zou gaan maken. Aangekomen op Prestwick Airport, besloot ze eerst naar Loch Ossian te gaan. Ze is er de rest van haar vakantie gebleven. In het logboek of dagboek van de jeugdherberg schreef ze: 'Ik mag dan misschien Europa niet hebben gezien, maar ik heb in ieder geval het mooiste plekje van het werelddeel gevonden."

De jeugdherberg Loch Ossian is klein en telt twintig bedden: twaalf in de herenslaap zaal en acht in die voor de vrouwen. Het gebouw deed tot begin jaren dertig dienst als botenhuis. Hier lag het bootje opgeslagen waarmee tot die tijd de eigenaar van Corrour Estate (het ruim tweehonderd vierkante kilometer grote gebied waar de jeugdherberg staat) over het loch voer naar zijn jachthut. Restanten van de pier, of jetty, zijn nog zichtbaar.

Men komt, zoals gezegd, niet zomaar naar de jeugdherberg. Men heeft een doel en meestal is dat wandelen. Het gebied leent zich er uitstekend voor. Wie tot rust wil komen, moet hier zijn. Je kunt er uren en uren lopen zonder iemand tegen te komen. Meren en heide zover het oog reikt. Wie heuvels of bergen wil beklimmen heeft zijn doel hier maar voor het uitzoeken. De enige verstoring van dat genot zijn de af en toe zeer laag overvliegende en veel herrie producerende toestellen van de RAF, de Britse luchtmacht.

Wie binnenkomt wordt overigens direct geconfronteerd met een levenswijsheid van Tom of een van de gasten. Een bordje bij de entree meldt: The cares of tomorrow must wait till this day is done; de zaken van morgen moeten wachten tot deze dag voorbij is.
's Avonds heerst in de jeugdherberg een familiaire sfeer. Iedereen praat met ieder een over de gemaakte wandelingen, nog te ondernemen tochten of er worden wat spelletjes gedaan. Intussen pruttelen de maaltijden op het kolenfornuis. Koken is hier een vorm van tijdsbesteding, want haast heeft geen zin. Ooit een half uur besteed om al pratend een pizzabodem te bedekken met van alles en nog wat? Hier doe je dat gerust.
Alcohol heet taboe te zijn in jeugdherbergen. Daar heb je de kroeg voor. Maar in de jeugdherberg Loch Ossian wordt een oogje dichtgeknepen als er 's avonds een wee dram uit een mok wordt genuttigd... Zo tegen elf uur hoeft Tom Rigg er niet op te wijzen dat het tijd is om naar bed te gaan. Een aantal gasten, doodmoe van een urenlange wandeltocht en heerlijk doezelig geworden door de warmte van het kolenfornuis, is al richting slaapzaal vertrokken. En de rest ligt voor elf uur ook onder het dekbed.

De volgende morgen wordt iedereen al snel geconfronteerd met de beperkingen van de jeugdherberg: het water om je te wassen dient uit het meer te worden gehaald en voelt ijskoud aan. Elektrisch scheren kan men vergeten: er is geen stopcontact te vinden. Dat wil overigens weer niet zeggen dat de afgelegen jeugdherberg niet voorzien is van elektriciteit. Op last van 'Brussel' is noodverlichting aangebracht. Dat had heel wat voeten in de aarde, want de eerste de beste stroomkabel is kilometers en nog eens kilometers verwijderd van Loch Ossian. Maar regel is regel, zo werd geoordeeld. Volgens de EU moet ieder gebouw waar mensen tegen betaling kunnen overnachten voorzien zijn van noodverlichting. Voor het in de Moors of Rannoch weggestopte jeugdherbergje kon geen uitzondering worden gemaakt. De oplossing werd gevonden in het plaatsen van een windmolentje. Dat levert voldoende stroom voor de noodverlichting. Er is zelfs stroom genoeg voor een moderne betaaltelefoon, voor het contact met de buitenwereld.

Of het allemaal zo idyllisch en mooi blijft, is voor veel vaste bezoekers de vraag. Tom Rigg is eind september met pensioen gegaan en woont nu enkele tientallen kilome ters verderop in het dorpje Roy Bridge. Zal de nieuwe beheerder hier ook in de winter blijven en zal deze Windswept bijvoeren? Zal hij het gebied leren kennen, heeft hij kennis van paddestoelen? Moet je voortaan officieel van te voren boeken en een voorschot overmaken als bewijs dat je daadwerkelijk zult komen? Volgens een aantal vaste gasten die ik er sprak zal veel van de nieuwe beheerder, zijn manier van werken en zijn omgaan met de gasten, afhangen of men er blijft komen. Een aantal, zo werd duidelijk, gaat dit jaar in ieder geval voor één overnachting naar Loch Ossian toe: de kat uit de boom kijken.
Het moge duidelijk zijn, de pensionering (hoe verdiend ook) van Tom Rigg wordt door velen betreurd. Het logboek dat in de jeugdherberg ligt en dat een inzicht geeft over de bezoekers die hier in de loop der jaren zijn geweest en wat ze er zochten en vonden, is de laatste tientallen bladzijden van dit jaar gevuld met afscheidswoorden. Want men weet: de jeugdherberg en Tom Rigg hoorden bij elkaar.

© Ruud F. Witte/Rijn en Gouwe.
Gepubliceerd in Rijn en Gouwe op 25 mei 1996. Sinds die tijd is er het een en ander veranderd in en rond de jeugdherberg. Tom Rigg's plaats is ingenomen door Alan, die eind 1998 ook al weer weggaat. Benieuwd hoe het beheersechtpaar dat hem opvolgt het doet...